कञ्चनपुर । तराई क्षेत्रमा बढेको अत्याधिक शीतलहर र कठ्याङ्ग्रिँदो चिसोले कृष्णपुर नगरपालिका–२, गुन्यालफाँटास्थित वादी बस्तीको जनजीवन निकै कष्टकर बनेको छ। 

चरम आर्थिक अभाव र न्यून स्रोत–साधनका बीच गुजारा गरिरहेका यहाँका ६४ घरधुरीका वादी समुदाय यतिबेला ओढ्ने–ओछ्याउने तातो कपडाको अभावमा पुसको जाडोमा थुरथुर काँप्दै रात कटाउन बाध्य छन्। विगत दुई सातादेखि यस क्षेत्रमा सूर्यको प्रकाश देखिएको छैन। बाक्लो कुहिरो र चिसो हावाका कारण बस्तीका बालबालिका तथा वृद्धवृद्धा बिरामी पर्न थालेका छन्। 

स्थानीय दत्त कुमालका अनुसार चिसोकै कारण खोकी, छातीको सङ्क्रमण, श्वासप्रश्वासमा समस्या र हातखुट्टाका जोर्नी दुख्ने बिरामीको सङ्ख्या घरैपिच्छे बढ्दो छ । “घाम नलागेको धेरै भइसक्यो, घरभित्र चिसोको सिरेटो छिरेर सुत्न सकिँदैन, नानीबाबुहरू बिरामी पर्न थाले, तर ओढ्ने कपडा छैन”, उनले पीडा पोखे, “चिसो छल्नका लागि सामुदायिक वनबाट ल्याइएको दाउरा सिद्धिएको साता नै बित्नै लाग्यो ।” 

बस्तीका रत्ना वादीका अनुसार दाउरा बाल्दा सुत्ने ठाउँ तातो हुन्थ्यो। उनले भने, “त्यसकै आधारमा रात कटाउन पाएका थियौँ, दाउरा सिद्धिएपछि चिसोमै रातकाटनु परेको छ, जीउ जोगाउन मुस्किल भइसकेको छ।” विपन्नताका कारण नयाँ लुगा किन्न नसकेपछि कतिपय परिवारले छिमेकी गाउँका मानिससँग पुराना र फाटेका कपडा मागेर शरीर तताउने प्रयास गरिरहेका छन्। 
 
वादी बस्तीका अधिकांश युवा र वयस्क पुरुष मजदुरीका लागि छिमेकी मुलुक भारतका विभिन्न सहरमा जाने गरेका छन्। तर, भारतमा गरिने कठोर श्रमबाट आउने पारिश्रमिकले परिवारको दैनिक छाक टार्नसमेत हम्मे–हम्मे पर्ने गरेको छ। 

केशव कुमालका अनुसार घरको एउटा सदस्यको कमाइले श्रीमती र छोराछोरीको आधारभूत आवश्यकता पूरा गर्नै सकिँदैन, जसका कारण घरमा रहेका वृद्ध आमाबुबाका लागि न्यानो ओढ्ने–ओछ्याउने लुगा र पोषिलो खानाको प्रबन्ध गर्न असम्भव भएको छ।

“दिनभर मजदुरी गर्दा शरीर केही तातो भए पनि साँझ घर फर्केपछि चिसो ओछ्यानमा सुत्नुपर्ने बाध्यताले मानसिक र शारीरिक तनाव थपिएको छ”, पदम वादी भन्छन्, “दिउँसो त जसोतसो काममा अल्झिन्छौँ, तर रात परेपछि चिसोले सुत्नै दिँदैन, कपडा नहुँदा थुरथुर काँप्दै रात बिताउनुपर्छ।” 

पटक–पटकको प्राकृतिक प्रकोप र मौसमी प्रतिकूलताको मारमा पर्ने यो सीमान्तकृत समुदायले अहिले स्थानीय सरकार तथा दातृ निकायको मुख ताकिरहेको छ। बस्तीका बासिन्दाले नगरपालिका, वडा कार्यालय र विभिन्न सङ्घसंस्थालाई तत्काल राहतस्वरूप न्यानो कपडा, कम्बल र आगो बाल्नका लागि दाउरा उपलब्ध गराइदिन गुहार मागेका छन्। रासस